ศิลปะ เป็นกิจกรรมการเล่นที่ช่วยส่งเสริมพัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดเล็กของเด็กได้เป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นการวาดภาพ การระบายสี ไปจนถึงกิจกรรมศิลปะที่ต้องใช้แรงอย่าง การปั้น ที่เด็ก ๆ จะต้องใช้สองมือในการทุบ จับ บีบ กด และคลึงให้กลายเป็นรูปร่างตามจินตนาการของตัวเอง การปั้นไม่ได้มีประโยชน์แค่ความสนุกเพลิดเพลินเท่านั้น แต่ยังเป็นการส่งเสริมให้เด็กได้ใช้กล้ามเนื้อมัดเล็กได้อย่างเต็มที่ ควบคู่ไปกับการพัฒนาสมองและความคิดสร้างสรรค์อีกด้วย
การปั้นอาจไม่ใช่เรื่องง่ายสำหรับทุกคนใช่ไหมคะ วันนี้ผู้เขียนมีวิธีการปั้นแป้งโดเป็นรูปสัตว์แบบง่าย ๆ ที่คุณพ่อคุณแม่และเด็ก ๆ สามารถปั้นตามได้มาแนะนำกันค่ะ
คลิกดูวิธีการปั้นสัตว์แบบง่าย ๆ
วิธีการปั้นวาฬ
วาฬ
วิธีการปั้นหมี
หมี
วิธีการปั้นสิงโต
สิงโต
วิธีการปั้นเพนกวิน
เพนกวิน
วิธีการปั้นยีราฟ
ยีราฟ
วิธีการปั้นนกฮูก
นกฮูก
กิจกรรมนี้ระหว่างเล่นคุณพ่อคุณแม่สามารถสอนคำศัพท์ภาษาอังกฤษเกี่ยวกับสัตว์ที่ปั้นได้นะคะ นอกจากนี้คุณพ่อคุณแม่อาจประยุกต์แป้งโดสัตว์ชนิดต่าง ๆ ที่เด็ก ๆ ปั้นเสร็จแล้วด้วยการนำภาพวาดที่เด็กเคยวาดไว้หรือจะเป็นภาพที่คุณพ่อคุณแม่และเด็กช่วยกันวาดขึ้นมาใหม่ นำมาผูกเรื่องแต่งเป็นนิทานเล่าร่วมกันภายในครอบครัวก็ดูน่าสนุกดีนะคะ เพราะนอกจากจะได้นิทานใหม่ที่ทำขึ้นเองแล้ว ยังเป็นการช่วยส่งเสริมทักษะความคิดสร้างสรรค์และจินตนาการให้กับเด็กอีกด้วย
สำหรับแป้งโดที่นำมาใช้ คุณพ่อคุณแม่สามารถหาซื้อได้ตามห้างสรรพสินค้าและร้านศึกษาภัณฑ์ทั่วไป หรือจะหา วิธีการทำแป้งโดง่าย ๆ แล้วชวนเด็ก ๆ มาทำด้วยกันก็ได้นะคะ แล้วแต่ความสะดวกของแต่ละบ้านเลย กิจกรรมนี้ไม่ได้จำกัดว่าจะต้องใช้แค่แป้งโดเท่านั้นนะคะ จะใช้เป็นดินน้ำมันหรือ ดินญี่ปุ่น ก็ได้เหมือนกันค่ะ เพียงแค่เลือกให้เหมาะสมกับเด็กก็พอค่ะ
การเรียนรู้ไม่จำเป็นต้องสอนแค่ในตำราหรือในห้องเรียนเท่านั้น เพราะการเล่นถือได้ว่าเป็นอีกกิจกรรมหนึ่งที่เด็กได้เรียนรู้จากการลงมือทำด้วยตนเอง ซึ่งจะช่วยพัฒนาทักษะด้านต่าง ๆ ได้อย่างดี
Active Play คือกิจกรรมการเล่นใดๆ ที่เด็กเป็นผู้ร่วมเล่นด้วยตนเอง ทำให้เด็กได้รับความสนุกสนาน เป็นการเล่นที่ไม่มีการกำหนดรูปแบบกติกาที่เป็นทางการ (Unorganized/ Unstructured) และอยู่นอกเหนือชั่วโมงพลศึกษา ทั้งยังหมายถึงการละเล่นพื้นบ้าน เช่น วิ่งเปี้ยว ม้าเขย่ง ม้าก้านกล้วย ได้ด้วย อาจฟังดูเป็นนิยามใหม่ ทว่าที่จริงเป็นพฤติกรรมโดยธรรมชาติของเด็กอยู่แล้วที่ชอบเล่น
การออกมาเล่น เกี่ยวข้องกับกิจกรรมทางกาย (Physical Activities หรือ PA) อันหมายถึง การเคลื่อนไหวโดยใช้กล้ามเนื้อโครงสร้างและทำให้มีการใช้พลังงานของร่างกาย สามารถแบ่งได้ 3 ระดับ
ระดับเบา : คือระดับที่มีการเคลื่อนไหวน้อยมาก เช่น การยืน การนั่ง
ระดับปานกลาง : คือการเคลื่อนไหวออกแรงที่ใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ มีความหนักและเหนื่อยในระดับเดียวกับการเดินเร็ว ขี่จักรยาน การทำงานบ้าน ชีพจรเต้น 120-150 ครั้ง ระหว่างที่เล่นยังสามารถพูดเป็นประโยคได้ และมีเหงื่อซึมๆ
ระดับหนัก : คือการเคลื่อนไหวร่างกายที่มีการทำซ้ำและต่อเนื่อง โดยใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ เช่น การวิ่ง เดินขึ้นบันได การออกกำลัง มีระดับชีพจร 150 ครั้งขึ้นไป จนทำให้หอบเหนื่อย และพูดเป็นประโยคไม่ได้
การออกมาเล่น Active Play ที่ถือว่าได้ประโยชน์สูงและส่งผลดีต่อสุขภาพ คือการมีกิจกรรมทางกายในระดับปานกลาง-หนัก
ทำไมต้องชวนเด็กออกมาเล่น Active Play
แม้ธรรมชาติของเด็กจะชอบเล่น แต่จากการสำรวจพบว่า เด็กรุ่นใหม่กำลังขาดกิจกรรมทางกายอย่างน่าเป็นห่วง โดยเฉพาะในเขตเมือง ปัจจุบันเด็กไทยใช้เวลาอยู่หน้าจอ เฉลี่ยวันละ 3.1 ชั่วโมง/วัน แถมยังมีภาวะเฉื่อยและเนือยนิ่งมากขึ้น (Sedentary) ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดโรคต่างๆ และขาดทักษะในการเข้าสังคม โดยผลสำรวจการมีกิจกรรมทางกายระดับประเทศ โดยสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล ร่วมกับกระทรวงสาธารณสุข และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ เปรียบเทียบปี พ.ศ.2555 และ 2557 พบว่า กลุ่มเด็กไทยมีกิจกรรมทางกายลดลงจากร้อยละ 67.6 ในปี 2555 เป็นร้อยละ 63.2 ในปี 2557
เมื่อศึกษาในรายละเอียดจะพบว่า กลุ่มวัยรุ่น (ร้อยละ45) และกลุ่มเด็ก (ร้อยละ 36) มีพฤติกรรมอยู่หน้าจอ (Screen Time) มากกว่ากลุ่มอื่น ๆ อย่างเห็นได้ชัด โดยร้อยละ 44.9ของกลุ่มเด็กและเยาวชนใช้เวลาอยู่หน้าจอนานกว่า 1 ชั่วโมงต่อวัน และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งสอดคล้องกับการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วของสัดส่วนผู้ที่มีภาวะอ้วนและอ้วนลงพุง ในระยะเวลา 2 ทศวรรษที่ผ่านมา คนไทยมีภาวะน้ำหนักเกินเพิ่มขึ้นเป็น 2 เท่า และภาวะอ้วนเพิ่มขึ้นเป็น 3 เท่า โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็กวัยเรียน
การวาดรูป ถือเป็นกิจกรรมศิลปะที่ให้ประโยชน์กับเด็กเป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นด้านร่างกาย ด้านความคิดสร้างสรรค์ เด็กจะใช้การขีดเขียน เส้น สี และรูปทรง เพื่อถ่ายทอดความรู้สึกนึกคิดของตัวเอง สำหรับเด็กบางคนอาจจะมีพรสวรรค์และสามารถวาดรูปได้สวยงาม มีจินตนาการมาตั้งแต่เริ่ม แต่การวาดก็ยังเป็นทักษะที่ต้องได้รับการสอนและฝึกฝน ครู ผู้ปกครองไม่ควรคาดหวังให้เด็กวาดรูปได้อย่างสมบูรณ์แบบตั้งแต่ในครั้งแรก
แบบฝึกวาดเส้น
เด็กวาดเส้นพื้นฐานลงบนปีกผีเสื้อ
การวาดรูปทำไมจึงสำคัญสำหรับเด็ก
เพราะการวาดรูปคือจุดเริ่มต้นของทักษะด้านการเขียน เริ่มแรกเด็กจะยังไม่สามารถควบคุมทิศทางของเส้นและน้ำหนักของมือได้ ดังนั้น เวลาวาดออกมาก็กลายเป็นเส้นสะเปะสะปะไปทั่ว ครู ผู้ปกครองสามารถส่งเสริมความคล่องแคล่วให้กับเด็กได้ง่าย ๆ โดยเริ่มจากการหัดให้เด็กฝึกลากเส้นต่าง ๆ ตาม แบบฝึกลีลามือ เพราะการที่เด็กได้ขีดเขียนวงกลมหรือลากเส้นซ้ำ ๆ จะช่วยให้เด็กมีกล้ามเนื้อมือที่แข็งแรง ฝึกการประสานสัมพันธ์ของมือกับตา ทำให้ทักษะด้านการเขียนเด็กพัฒนาไปโดยอัตโนมัตและเป็นธรรมชาติ
